niedziela, 27 maja 2012

Owady

Owady są jedynymi bezkręgowcami zaopatrzonymi w skrzydła ,chociaż nie wszystkie z nich są uskrzydlone. Osobniki dorosłe mają trzy segmenty ciała i trzy pary odnóży. Znanych jest ponad milion gatunków, żyjących niemal w każdym środowisku, chociaż bardzo niewiele z nich żyje w morzu.


Biedronka oczatka - owad z rzędu chrząszczy. Największa z występujących w Polsce biedronek osiąga długość 9 mm. Owad barwy czarnej, na czerwonych pokrywach skrzydeł czarne plamki w białych obwódkach. Oczatka jest gatunkiem kosmopolitycznym, bytuje w lasach iglastych (głównie świerkowych) na całym świecie. Oczatka jest owadem drapieżnym, żywi się głównie mszycami. Zimuje gromadnie w ściółce iglastej, wczesną wiosną samice składają jaja na igłach lub gałązkach. Larwy oczatki są również drapieżne i żywią się mszycami i czerwcami.

Biegacz gładki – gatunek dużego chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny Carabinae, 
występujący w centralnej i północnej Europie  Osiąga zazwyczaj 23–30 mm długości. Ma czarny, metaliczny pancerz z ciemno niebieskimi szczegółami wzdłuż krawędzi, choć czasem spotyka się osobniki dużo jaśniejsze, 
prawie całkowicie niebieskie. Żyje na podmokłych terenach pod liśćmi, torfem lub korą. Poluje na inne owady, pająki, ślimaki lub dżdżownice. Na terenie Polski jest gatunkiem pospolitym, objętym ścisłą ochroną gatunkową.

Bogatek ośmioplamkowy - owad z rodzaju Buprestis, należącego do rodziny bogatkowatych. Występuje od lipca do sierpnia, w lasach sosnowych na terenie całej Polski. Osiąga wielkość 9-15 mm. Owad metalicznie błyszczący, niebieski lub zielonkawy, spód ciała z plamami, pokrywy dwubarwne, na każdej z nich po 4 jasne plamy. Żywi się pędem sosen.

Mącznik młynarek - chrząszcz z rodziny czarnuchowatych, osiągający 12-20 mm owad dorosły, larwa 30 mm. Występuje 
w produktach zbożowych (synantrop, ważny szkodnik), a także w gniazdach ptaków i pod korą drzew liściastych.
Hodowany, jako pokarm na potrzeby terrarystyki (żywi się nim gekon lamparci i inne jaszczurki oraz pająki i modliszki)
 i wędkarstwa jako przynęta. Jest jednym z najłatwiejszych do hodowli owadów.

Biegacz zielonozłoty - gatunek dużego chrząszcza z rodziny biegaczowatych, przypisywany do podrodzaju Chrysocarabus. Jest szeroko rozpowszechniony, występuje od Pirenejów po Karpaty. W Polsce zasiedla lasy różnych typów, w Tatrach i Bieszczadach spotykany jest także ponad górną granicą lasu. Osiąga około 18-28 mm długości. Spośród innych  gatunków rodzaju Carabus wyróżnia się głównie ubarwieniem. Pokrywy skrzydeł są koloru jasnozielonego, zaś kończyny jaskrawoczerwone. Przedplecze i głowa w zależności od gatunku, mogą być zielonawe, czerwonawe lub pomarańczowe. Poluje na inne owady, pająki i ślimaki.   

Barczatka dębówka – gatunek owada z rodziny barczatkowatych. Rozpiętość skrzydeł wynosi 5,5–9 cm. Samce zwykle ciemniejsze i mniejsze od samic, które mają jasne ubarwienie. U obu płciach na przednim skrzydle widać białą kropkę z ciemną obwódką wokół niej. Żyje na terenie Europy i północnej Afryki na równinach i w lasach. Samice prowadzą dzienny tryb życia, samce -nocny.

Barczatka pierścieniówka znana także jako barczatka pierścienica lub pierścienica nadrzewka – owad z rzędu motyli. Gatunek obejmujący zasięgiem całą palearktyke, ponadto zawleczony do Ameryki Północnej. Spotykany licznie w całej Polsce w lasach liściastych i mieszanych, ogrodach, sadach i parkach. Skrzydła o rozpiętości 28-38 mm, u samic żółte, u samców od jasnożółtych do czerwono-brunatnych. Owady dorosłe można spotkać w lipcu i sierpniu.

Białka wierzbówka  – owad z rzędu motyli. Skrzydła o rozpiętości 35-45 mm, białe. Owady dorosłe można spotkać 
w drugiej połowie czerwca i lipcu. Samice składają jaja na pniach lub spodniej stronie liści i  przykrywają pianową wydzieliną tężejącą na powietrzu. Gąsienice białki wierzbówki są silnie owłosione, na grzbiecie widoczny jest rząd żółtobiałych plam. Żywią się liśćmi wierzby i topoli. Zimują gąsienice i jaja. Na przedwiośniu zimujące gąsienice zaczynają żerowanie na pączkach liści. 

Brudnica nieparka - motyl nocny z rodziny bruzdnicowatych. Gatunek inwazyjny. Rozpiętość skrzydeł 4-6,5 cm., samce mniejsze i ciemniejsze od samic, które mają jasne kremowe ubarwienie z ciemnymi zygzakowatymi liniami. Samice mają krępy odwłok o biało żółtym ubarwieniu. Żywią się szkodnikami, żerują na liściach dębu, drzew owocowych, klonu, lipy. Występują w Azji, Europie. Wprowadzona dla zdobywania jedwabiu

Kuprówka rudnica - owad z rzędu motyli. Skrzydła o rozpiętości 26-32 mm, białe. Koniec odwłoka brunatny. Owady dorosłe można spotkać w lipcu i sierpniu. Samice składają jaja na spodniej stronie liścia i przykrywają włoskami wyskubanymi 
z odwłoka. W jednym złożu składane jest do 300 jaj. Gąsienice kuprówki rudnicy żywią się liśćmi dębu,  wiśni, jabłoni i gruszy. Gąsienice żerujące na liściach budują z nich gniazda spowite przędzą. W takich samych gniazdach gąsienice zimują.

Trzepla zielona – gatunek ważki różnoskrzydłej z rodziny gadziogłówkowatych. Rozpiętość skrzydeł od 60–78 mm, długość ciała 50–60 mm, odwłoka 35–40 mm. Ubarwienie głowy i tułowia żółtozielone 
z czarnymi pasami. Odwłok czarny w żółte plamy. U samców ósmy i dziewiąty segment odwłokowy jest rozszerzony. Samice mają z tyłu głowy dwa różki. Występuje od Europy wschodniej do wschodniego Kazachstanu. Zachodnią granicę stanowi rzeka Ren. Na północy od południowej Skandynawii, przez Bałkany i północną Grecję do Kaukazu.

Żagnica sina, żagnica okazała, żagnica błękitna – gatunek ważki z rodziny żagnicowatych. Występuje w Europie (z wyjątkiem kilku obszarów Europy Północnej), w północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w zachodniej Azji, aż po Syberię. Przebywa wśród gęstej roślinności w pobliżu małych zbiorników wody stojącej, nierzadko przy oczkach wodnych. Dorosłe osobniki mogą pokonywać długie dystanse. Polując na owady mogą znacznie oddalić się od wody.

Husarz władca – gatunek ważki różnoskrzydłej z rodziny żagnicowatych . Występuje w Europie, 
środkowej Azji oraz północnej Afryce. W ciągu ostatnich dziesięcioleci rozszerzył zasięg występowania na północ. Zasiedla wody
stojące, najczęściej duże, gęsto porośnięte roślinnością zbiorniki. To jedna z największych ważek Europy Środkowej. Ubarwienie błękitno-zielone. Można go spotkać nawet w dużej odległości od zbiorników wodnych. Jaja są składane do żywych roślin wodnych lub ich szczątków. 

Modliszka zwyczajna – gatunek owada z rzędu modliszek. Jedyny przedstawiciel modliszek w Europie Środkowej. Ubarwienie ciała zielone, żółtozielone lub jasnobrunatne. Samce są zazwyczaj mniejsze od samic. Samica osiąga 
50-75 mm, a samiec 40-60 mm. Można ją spotkać od sierpnia do października kiedy jest dostatecznie ciepło. W Polsce występuje tylko w części południowej na ciepłych, suchych stanowiskach. Jej środowiskiem życia są śródleśne łąki, polany i brzegi lasów.

Ssaki

Wiewiórka pospolita osiąga 20-25 cm długości; charakteryzuje ją niezwykle puszysty ogon dochodzący do 20 cm długości. Ubarwienie zwierzęcia waha się od jasnorudego przez brązowe do prawie czarnego, tylko spód ciała jest zawsze białawy. Na nizinach niemal wyłącznie spotykane są wiewiórki rude i brązowe, natomiast w górach przeważają formy czarnobrunatne. Jesienią i zimą małżowiny uszne zakończone są długimi puszystymi pęczkami włosów, które podczas wiosennego linienia zanikają, by później stopniowo znowu odrosnąć.

Borsuk najczęściej występuje w lasach liściatych lub mieszanych, lubi zarośla. Najbardziej odpowiadają mu dobrze podszyte drzewostany starsze lub młodniki. Sprzyja mu teren pagórkowaty, a nory często mają ujście na słonecznych stokach.  Lubi urozmaicony teren i bliskie sąsiedztwo łąk i pól, choć unika zbyt bliskiej obecności człowieka.Do ich nor wiodą wyraźne ścieżki, rozciągające się przeważnie na przestrzeni klikunastu lub kilkudziesięciu metrów. Borsuk składa odchody w wyznaczonym miejscu, zwykle znajdującym się niedaleko od nory. Należy jednak wziąć pod uwagę, że nierzadko kompleks nor jest współdzielony z lisem, czy nawet jenotem. Bardzo przywiązuje się do swojego środowiska. W Polsce spotykany na obszarze całego kraju, ale niezbyt liczny. Na wschodzie kraju nieco liczniejszy.

Lis zamieszkuje lasy różnego typu i dobrze przystosowuje się do zmieniających warunków. Lubi przebywać w lasach o gęstym podszyciu lub młodnikach. Bardzo odpowiada mu sąsiedztwo pól uprawnych i łąk. W okolicach bezleśnych osiedla się w zaniedbanych remizach, zakrzewionych parowach, trzcinach czy zarośniętych dolinach rzecznych. Odpowiadają mu zwięzłe gleby, gdzie z reguły między korzeniami drzew kopie rozbudowane nory, z rozgałęzionymi korytarzami, przestronną komorą oraz licznymi wejściami i wyjściami. Niekiedy poszerza nory królików albo korzysta z nor borsuczych. Nory są najczęściej usytuowane w niedużej odległości od łąk, pól i osad ludzkich. W Polsce jest rozpowszechniony w całym kraju. Nigdzie też nie jest zwierzęciem rzadkim.

Sarny zamieszkują lasy liściaste i mieszane, gdzie jest gąszcz, w którym mogą się ukrywać, I obfitujące w pokarm polany, ale także skraje lasów, zarośla nadrzeczne, urozmaicone tereny rolnicze z zadrzewieniami śródpolnymi, a nawet peryferie osiedli i duże parki miejskie. W górach docierają do granicy lasu. Dzięki dużym zdolnościom adaptacyjnym i troskliwej opiece myśliwych sarna stała się obecnie w Niemczech liczniejsza niż kiedykolwiek (chociaż sto lat temu groziło jej wyginięcie) pomimo wielu zwierząt zabitych na szosach i dość wysokiego corocznego odstrzału. W Polsce jest pospolita.


Mysz  występuje od Islandii po Europę (poza północną Skandynawią), w północno-zachodniej Afryce, środkowej oraz południowo-zachodniej Azji oraz w Himalajach. Jej siedliskiem są zarośla w obrzeżach lasów oraz parki, pola i polany leśne. Zimą przenosi się do budynków. Długość ciała bez ogona wynosi około 7,5 – 11 cm; długość ogona: 7 – 11,5 cm. Gryzoń ten waży około 20-30 g. Mysz zaroślowa charakteryzuje się żółtawobrązowym ubarwieniem z szarym odcieniem na grzbiecie, brzuch jest jaśniejszy.


Jeleń, jeleń szlachetny (Cervus elaphus), ssak z rodziny jeleniowatych, zamieszkujący Europę (oprócz części północno-wschodniej), północną Afrykę, część Azji oraz Amerykę Północną. Występuje w stadach liczących po kilkanaście sztuk głównie na terenach leśnych, a także w górach, na obszarach lasów reglowych. Pożywienie stanowią rośliny zielne, trawa, liście, kora i gałęzie drzew i krzewów, owoce i jagody. Często żeruje na polach uprawnych położonych na terenach leśnych. Aktywny głównie rano i o zmierzchu. Znanych jest ok. 23 podgatunków, z których sześć jest zagrożonych wyginięciem.


Dzik zamieszkuje całą Europę, z wyjątkiem Półwyspu Skandynawskiego, Finlandii i północnej części Rosji. W Polsce dzik jest pospolity w całym kraju.
 Zasadniczym środowiskiem bytowania dzika jest las. Zasiedla on wszystkie typy lasów, najczęściej jednak lasy mieszane. Szczególnie odpowiadają jemu tereny leśne obfitujące w mokradła i bagna. Woli większe kompleksy leśne. W wielu okolicach dziki przez znaczną część roku wykorzystują pola uprawne w pobliżu lasu jako bogatą bazę pokarmową.

Ryś pod względem budowy przypomina raczej psa niż kota (długie kończyny i krótki ogon). Głowę ma typowo kocią, okrągłą z trójkątnymi, stosunkowo długimi uszami, zakończonymi charakterystycznymi czarnymi pędzelkami włosów długości 40-50 mm. Oczy są duże, o źrenicy pionowej, barwy szarozielonej. Ogon jest gruby, tępo zakończony, na końcu czarny. Kończyny przednie są pięciopalczaste, tylne czteropalczaste, zakończone ostrymi, mocno zakrzywionymi, wysuwalnymi pazurami. Sierść z wierzchu jest barwy od szarożółtej do ciemno- rudej.





Ptaki

Ptaki wyewoluowały z gadzich przodków około 140- 150 mln lat temu. Jest ponad 9 tysięcy żyjących gatunków ptaków i rzeczywiście dostosowały się one do każdego dostępnego rodzaju pożywienia , od nektaru i planktonu do padliny. Chociaż większość z nich żyje w tropikach zasiedliły wszystkie siedliska , łącznie z morzami niektóre żyją nawet w najzimniejszych miejscach na Ziemi.

Czarnogłówka- niewielka sikora podobna do sikory ubogiej o dużej głowie i grubej szyi. Różni się od niej matowoczarną czapeczką sięgającą dalej na kark, dłuższym i szerszym krawacikiem, płowym i bokami ciała i jasną wstawką na skrzydłach utworzona przez jasne brzegi lotek 2. rzędu. Śpiew również podobny do sikory ubogiej ale znacznie wolniejszy. 

Czubatka- drobna sikora wyróżniająca się zaostrzonym, czarno plamkowanym czubkiem. Na głowie niepowtarzalny, czarno-biały rysunek. Wierzch szarobrązowy, spód białawo płowy. Choć jest ptakiem pospolitym w borach, to jest mało znana, gdyż stale przebywa w koronach drzew iglastych, skąd dobiega jej dźwięczny trel „gjurrr”.

Czyż drobny ptak, wyraźnie mniejszy i delikatniejszy od wróbla. Samiec z czarną czapeczką i plamka na gardle i szarymi policzkami.
Reszta głowy, szyja i pierś żółte, brzuch biały, ciemno kreskowany .Kark i grzbiet zielonkawe, ciemno kreskowane. Na czarnym skrzydle dwa żółte paski i obrzeżenia lotek. Żółte również boki nasady ogona  i kuper. Samica bez rysunku na głowie i znacznie mniej żółta. Jest ptakiem towarzyskim i w okresie poza lęgowym tworzy ruchliwe stada, które żerują na drzewach wyjadając nasiona w akrobatycznych pozach.

Drozd czarnogardły 23-26 cm Drozd wielkości kosa. Samiec na rozległą plamę na gardle i szyi sięgającą aż do piersi, która u samicy jest jaśniejsza     i złożona z czarnych plamek. Wierzch, skrzydła i ogon szare. Spód skrzydeł w locie rudawy. Dziób żółty z czarnym końcem. Do niedawna drozd rdzawogardły i czarnogardły były łączone w jeden gatunek zwany drozdem różnogardłym. 

Dzięcioł bialogrzbiety- Większy i masywniejszy od dzięcioła dużego, od którego różni się biało pręgowanym grzbietem i białym kuprem. Spód ciała czarno kreskowany na bladoróżowym tle. Samiec ma czerwona czapeczkę na głowie, której brak u samicy.
Rzadki w naszym kraju, gdyż jest silnie związany ze starymi drzewostanami obfitującymi w martwe, próchniejące drzewa, które są usuwane z gospodarczych lasów.

Gil -długość ciała: 15-17 cm. Mocno zbudowany ptak o wydatnej piersi i dużej głowie, większy od wróbla. Dziób mocny, krótki, stożkowaty. Na głowie czarna czapeczka obejmująca twarz. U samca wierzch popielaty, spód różowoczerwony, skrzydła i ogon czarne, pasek na skrzydle i kuper białe. U samicy spód różowo-brązowy. Gila znamy głównie z okresu zimowego, gdy pojawia się w stadkach na drzewach z owocami, natomiast w okresie lęgowym jest ptakiem skrytym i trudno go zobaczyć. 

Kukułka- długość ciała: 32-38 cm. Ptak wielkości pustułki, o długim ogonie i zaostrzonych skrzydłach. Ubarwieniem przypomina krogulca, gdyż ma szary wierzch ciała i pierś oraz prążkowany brzuch. Samice występują w dwóch odmianach, z których jedna jest podobna do samca, a druga jest ubarwiona rdzawo. Kukułka słynie ze zwyczaju podrzucania swych jaj do gniazd drobnych ptaków wróblowych. Każda samica znosi jedno jajo do gniazda tego gatunku, którego jaja są podobne do jej własnych. Są to najczęściej gniazda świergotków, pliszek, pokrzewek, gąsiorków, trzcinniczków, itp. Pisklę kukułki po wykluciu usuwa inne jaja lub pisklęta z gniazda 
i jest karmione przez przybranych rodziców.

Sowa włochatka - mała sowa o krągłej sylwetce z duża głową i krótkim ogonem. Ubarwienie z wierzchu brunatne z białymi plamkami układającymi się rzędy. Spód gęsto brązowo plamkowany na białym tle. Szlara biała-szara, ciemno obrzeżona; wyraziste białe uniesione brwi. Prowadzi nocny tryb życia, a za dnia przebywa w ukryciu. Tokujący samiec odzywa się seriami szybko powtarzanych dźwięków „pu pu pu Do niedawna była uważana za bardzo rzadką, ale ostatnio została wykryta w wielu rejonach kraju, co zasadniczo zmieniło obszar jej występowania i sugeruje znacznie szersze rozprzestrzenienie.

Lelek- ptak wielkości gołębia, ale o smukłej sylwetce z długim ogonem i skrzydłami, ale jednocześnie z dużą głową i nie odrębnioną szyją. W locie sylwetka przypomina pustułkę. Ubarwienie wybitnie maskujące, złożone z czarnych, brunatnych i szarych plamek 
i kresek, przypominające deseniem korę drzewa. Spód ciała drobno prążkowany. Samiec ma widoczne w locie białe plamy przy końcach skrzydeł i na bokach końców ogona. Siedzący wzdłuż gałęzi lub na ziemi ptak jest praktycznie niezauważalny. Prowadzi bardzo skryty tryb życia i uaktywnia się dopiero o zmierzchu.

Jer- wielkości zięby, ale o bardziej pstrokatym ubarwieniu. Samiec na wiosną ma czarną głowę i pierś oraz pomarańczowe gardło i pierś. W szacie spoczynkowej samca czarne partie są rozjaśnione płowymi brzegami piór. Samica bardziej stonowana, z pomarańczową piersią. We wszystkich szatach ma biały kuper. Gatunek licznie, choć w zmiennej ilości zimujący w naszym kraju. 

Jastrząb - długość ciała: samiec - 48-58 cm, samica - 60-66 cm. Średniej wielkości ptak drapieżny o stosunkowo krótkich skrzydłach i długim ogonie. Ubarwienie szarobrunatne z wierzchu, białe od spodu z gęstymi, ciemnymi prążkami, ogon szeroko pręgowany. Samiec jest wyraźnie mniejszy od samicy. Prowadzi skryty tryb życia, rzadko krąży. Poluje najczęściej z zasadzki. Jest zwinny i potrafi schwytać ofiarę nawet wśród gałęzi. 

Kowalik- długość ciała: 13-15 cm. Krępy ptak wielkości wróbla z krótkim ogonem. Wierzch ciała popielaty, spód beżowo-rudawy. Przez oko przebiega czarny pasek sięgający aż do karku. Dziób mocny, dłutowaty. Kowalik jest jedynym naszym ptakiem, który chodzi po pniu i gałęziach głową w dół. Sam nie wykuwa dziupli, lecz potrafi zmniejszać średnicę zbyt dużego otworu wejściowego oblepiając go gliną. 

Jerzyk jest najlepszym lotnikiem wśród ptaków. Mimo podobieństwa do jaskółek nie jest z nimi spokrewniony. Od naszych gatunków jaskółek jest wyraźnie większy i różni się całkowicie brunatnoczarnym ubarwieniem tylko z niewielkim rozjaśnieniem na gardle. Ma bardzo długie, wąskie, sierpowate skrzydła i rozwidlony ogon. Jerzyki spędzają niemal całe życie w powietrzu. Są towarzyskie i często gniazdują kolonijnie. Odbywają dalekie loty w celu zdobycia odpowiedniej ilości pokarmu, a ich głównym wrogiem jest deszczowa pogoda, która uniemożliwia żerowanie. W okresach głodu młode zapadają w odrętwienie umożliwiające oszczędzenie energii. Jerzyki mają tak małe nogi, że nie potrafią sprawnie chodzić i mają ogromne trudności z wystartowaniem do lotu z ziemi.





Fotosynteza

Fotosynteza to skomplikowany proces, w którym roślina wytwarza związek organiczny- glukozę z nieorganicznych- wody i dwutlenku węgla. Zachodzi w chloroplastach znajdujących się w komórkach liści i innych zielonych częściach rośliny, a potrzebna do tego procesu energia czerpana jest ze światła słonecznego. Chlorofil- zielony barwnik znajdujący się w chloroplastach absorbuje światło i wykorzystuje jego energię do serii reakcji, podczas których woda łączy się z dwutlenkiem węgla , powstaje glukoza i uwalnia się tlen. Glukoza dostarcza energii potrzebnej roślinom do życia, jest również wykorzystywana do tworzenia celulozy. W połączeniu z substancjami mineralnymi pobieranymi z gleby stanowi materiał wyjściowy do wytwarzania białek. 

Budowa roślin

Typowa roślina lądowa składa się z części nadziemnej: łodygi i liści oraz podziemnej - korzeni. Korzeń utrzymuje roślinę w glebie oraz, dzięki osmozie zaopatruje ją w wodę i substancje mineralne znajdujące się w glebie. Wzrost korzenia zachodzi poprzez liczne podziały i wydłużanie się komórek tkanki twórczej znajdującej się w końcowej części korzeni i chronionej czapeczką . Siec włośników , które znajdują się za strefą wzrostu korzenia wchłania wodę i przekazuje ją do wiązek przewodzących. Łodyga, która może być niezdrewniała lub zdrewniała, zawiera wiązki przewodzące wodę i rozpuszczone w niej substancje mineralne z korzeni do liści. Wiązki przewodzące wodę, zwane ksylmem są martwe. Siec żywych komórek floemu transportuje pokarm wytworzony w liściach ,rozprowadzają go po całej roślinie. Łodyga uczestniczy również w ustawianiu liści względem światła oraz , u roślin kwiatowych w ustawieniu kiatów w najlepszej pozycji umożliwiającej zapylenie. Liście to ,,żywa fabryka". Ich unerwienie to wiązki przewodzące połączone z wiązkami przewodzącymi łodygi, które dostarczają wodę niezbędną w procesie fotosyntezy do tkanek liści , jak też odprowadzają tworzone substancje pokarmowe. Na spodzie lub obu stronach liścia znajdują się mikroskopijne aparaty szparkowe ,przez które wchłaniany jest dwutlenek węgla i uwalniany tlen. Tutaj zachodzi transpiracja, czyli wydalanie wchłanianej wody w postaci pary wodnej z rośliny.

Grzyby

Budowa i sposób odżywiania się grzybów tak znacznie różni się od budowy roślin , że wyodrębniono je w oddzielne królestwo . Znane powszechnie gatunki zbudowane z masy cienkich nitkowanych tworów zwanych strzępkami , które splatają się tworząc grzybnię . Grzyby są cudzożywne . Uzyskują substancje pokarmowe z innych żywych lub martwych organizmów. Są wśród nich gatunki pasożytnicze i saprofityczne. Spożywane przez ludzi grzyby są tylko reproduktywnym stadium rozwoju grzybów - owocnikiem. Owocniki są zbudowane ze ściśle splecionych ze strzępek tworzących zarodniki . Gdy zarodnik dotrze do miejsca o odpowiedniej ilości wody i substancji odżywczych umożliwiających wzrost i rozwój, wykiełkuje, tworząc nową strzępkę. Potoczna nazwa grzyba dotyczy tylko zatem owocników. Grzybnie wytwarzające owocniki znajdują się zazwyczaj w ziemi. Grzybnie wielu gatunków grzybów żyją w symbiozie z korzeniami drzew. Symbioza ta - mikoryza jest dla wielu gatunków drzew niezbędna do przetrwania. Dzięki niej do korzeni dostarczana jest woda, wiele gatunków grzybów tworzy jadalne i bardzo smaczne dla ludzi owocniki, ich wartość odżywcza jest jednak niewielka. 

Borowik szlachetny (prawdziwek wszystkie odmiany) (Boletus edulis Bull ex Fr.) borowikowate Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych jak i mieszanych. Najczęściej rośnie w drzewostanach świerkowych. Grzyb ten tworzy mikoryzę zewnętrzną z licznymi gatunkami drzewiastymi, najchętniej z wymienionymi w poprzednim zdaniu. Preferuje drzewostany w średniej klasie wieku, w starszych drzewostanach iglastych ustępuje borowikowi kasztanowemu. Owocniki pojawiają się najczęściej i najliczniej
 w okresie od maja do listopada, zdarzają się także w grudniu. Owocniki wyrastają pojedynczo, często w niewielkich grupach po kilka.

Maślak zwyczajny (Suillus luteus (L.) S. F. Gray)
Jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym. Rośnie w lasach iglastych, głównie pod sosnami, gdyż współżyje z ich korzeniami – zjawisko mikoryzy. Występuje od maja do jesieni, ale przy ciepłej jesieni
i późnej zimie znajdowano dorodne osobniki w połowie grudnia. W całej Polsce bardzo pospolity, z wyjątkiem wyższych położeń górskich.

Borowik kasztanowy,  siniak, grzyb płony, czarny łepek, należy do najpospolitszych grzybów borowikowatych. Wyrasta od lata do jesieni (czerwiec – listopad) pojedynczo lub w grupach po kilka. Zwykle spotykany jest w mchu na glebach piaszczystych, podmokłych pod sosnami i świerkami oraz pod dębami i bukami, czasem na pniakach. W starych drzewostanach iglastych, głównie sosnowych, rzadziej także w lasach liściastych i mieszanych. Tworzy mikoryzę z różnymi drzewami, ale również rozkłada szczątki roślin.

Czubajka kania -kapelusz o średnicy 10-30 cm. Skórka popękana, brązowa, na brzegu postrzępiona i biała.
Blaszki w kolorze białym, szerokość do 2 cm. Trzon w kształcie bulwiastym na dole, długość do 40 cm, kolor brązowy, popękany, pierścień biały. Gąbczasty, w środku pusty. Miąższ w kolorze białym, również po uszkodzeniu. Łagodny smak i zapach. Zarodniki gładkie o kształcie elipsoidalnym. Grzyb jadalny, bardzo dobre walory smakowe nóżek i kapeluszów, pierścienie gorzkie.

Mleczaj rydz (Lactarius deliciosus (L.) Pers.) Rozwija się w lasach i młodnikach iglastych, w obecności sosen, na piaszczystych glebach[8]. Owocniki wytwarza (w Europie) przeważnie od sierpnia do października. Kraje, w których potwierdzono występowanie mleczaja rydza to: Australia, Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Izrael, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Korea Północna, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Urugwaj, Wielka Brytania i Włochy.

Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus) jest grzybem pochodzącym z Chin ale obecnie jest rozszerzony po całym świecie. Rośnie również w Polsce. Boczniak należy do grzybów uprawianych. W warunkach naturalnych spotyka się go najczęściej na pniakach topolowych i wierzbowych. Można go spotkać także na akacjach ( robiniach akacjowatych) i bukach. Jeżeli zima jest łagodna można je zbierać także w styczniu i lutym. Boczniak czerpiąc pokarm z pnia rozkłada nawet niezwykle odporną ligninę i inne złożone węglowodany co daje jako produkty finalne dwutlenek węgla i wodę. Światowa produkcja tego grzyba wynosi około miliona ton rocznie (najwięcej w Chinach).

Trufla to grzyb z klasy workowców, wytwarzający podziemne, bulwiaste owocniki otoczone chropowatą (brodawkowatę) skórką. Charakteryzują się marmurkowatym wnętrzem z labiryntowatym wzorkiem. Zarodniki okrągławe do eliptycznych, siatkowate do kolczastych; osadzone w workach zawierających 1-6. Grzyb mikoryzowy, ciepłolubny, wymagający wapiennego podłoża. Według różnych źródeł wyróżnia się 20-30 gatunków. Za najcenniejsze uznawane są: trufla biała (Tuber magnatum Pico) zwana piemoncką, trufla czarnozarodnikowa (Tuber melanosporum) zwana perigordzką.

Opieńka miodowa (Armillariella mellea) Jest pospolita w całej Europie Środkowej, również w Polsce. Występuje najczęściej jesienią od września do listopada, ale czasami może pojawić się nawet na początku sierpnia. Zwykle występuje gromadnie, czasami bardzo licznie. Rośnie na drewnie (pnie, pniaki, gałęzie, korzenie) różnych gatunków drzew liściastych w lasach, ogrodach, parkach i sadach. Czasami rosnąc na korzeniach drzew lub zagrzebanych w ziemi kawałkach drewna sprawia wrażenie, jakby rosła na ziemi. Wytwarza charakterystyczne sznury grzybniowe (ryzomorfy), przerastające znaczne odległości w glebie i ściółce; pełnią one rolę narządów infekcyjnych, dokonując zakażenia korzeni drzew.

Gąska siarkowa występuje w lasach  liściastych i iglastych latem jesienią. Kapelusz ma   o średnicy od 30 do 80 mm. Koloru ochrowego, żółtooliwkowego, siarkowożółtego, szarożółtego lub brudno brązowy, na szczycie czasami ciemniejszy. Kształt u młodego owocnika prawie półkulisty, później wypukły czasem z wybrzuszoną środkową częścią, w końcu spłaszczony lub nieregularnie lejkowaty. Powierzchnia sucha, prawie gładka lub pokryta bardzo drobnymi kosmkami. Brzeg ostry, gładki, nieprążkowany, u dorosłych owocników może być nieco falisty.

Muchomor czerwony- kulisty, półkolisty lub spłaszczony kapelusz ma średnicę od 5 do 20cm. Najczęściej jest w czerwonym kolorze, ale może być również pomarańczowoczerwony lub żółtopomarańczowy. Na powierzchni widoczne są charakterystyczne liczne białe plamki. Na spodniej stronie kapelusza znajdują się gęste, zaokrąglone blaszki o białej albo kremowej barwie. Miąższ grzyba jest mięsisty, kruchy i biały, nie wyróżnia się żadnym zapachem.

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides) muchomorowate .Występuje najczęściej w lasach liściastych, także w mieszanych, rzadziej iglastych; rośnie pojedynczo, lub w małych grupkach, przeważnie blisko dębów, buków, sosen i brzóz. Owocuje od lipca do października. Występuje przede wszystkim i pierwotnie w Europie, poza tym w Ameryce Północnej, Australii, Ameryce Południowej i Afryce. Podobnymi gatunkami są: Amanita subjunquillea we wschodniej Azji i Amanita arocheae na obszarze od Kolumbii do Meksyku. W Polsce występuje na całym terytorium.

Strzępiak gwiaździstozarodnikowy (Inocybe asterospora Quél.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych. Ma kapelusz o średnicy 3–5 cm. Posiada wypukły garbek. Brązowożółty, popękany z brzegu. Blaszki są wąsko przyrośnięte, średnio gęste.
Trzon od 4 do 7 cm, rudobrązowy. Miąższ jest brązowy o ziemistym zapachu.
Zarodniki gliniastobrązowe z guzkami. Występuje od września do listopada w lasach liściastych oraz pod sosnami

Zasłonak rudy (Cortinarius orellanus) zasłonakowate .Występuje w lasach liściastych i mieszanych, od sierpnia do października. Jest pospolity zarówno na nizinach, jak i na pogórzu i w górach. Szczególnie często występuje pod dębami, rzadziej pod bukami i brzozami.

Rośliny leśne

Na początek krótkie wprowadzenie ..       

Rośliny ,których jest około trzystu tysięcy gatunków, tworzą jedno z największych królestw organizmów  żywych. Dzięki chlorofilowi, zielonemu barwnikowi zawartemu w komórkach roślin nasza planeta na ogromnych obszarach jest zielona.                  W odróżnieniu od zwierząt rośliny wytwarzają      niezbędne im substancje odżywcze z prostych związków nieorganicznych – wody i dwutlenku węgla. Są więc głównymi producentami związków organicznych i wszystkie żyjące na Ziemi zwierzęta są od nich bezpośrednio lub pośrednio uzależnione.


Bez czarny to gatunek krzewu z rodziny piżmaczkowatych , dawniej także w bzowatych  lub przewiertniowatych .Rodzimy obszar jego występowania to Europa, Afryka Północna, Kaukaz i Azja Mniejsza. Jako gatunek zawleczony lub uciekinier z upraw rozprzestrzenił się także na Azorach,  Australii, w Nowej Zelandii i w Azji. W Polsce spotykany na całym obszarze kraju do wysokości 1100 m.n.p.m. Porasta nieużytki i zręby leśne. Preferuje miejsce nasłonecznione i wilgotne, np. na ruinach zabudowań. Kwitnie od maja do czerwca. Owoce dojrzewają w lipcu i sierpniu.


Głogi to niewysokie drzewa bądź wręcz krzewy. Spotyka się ok. 200 gatunków. 
 W Polsce spotykamy głównie głóg jednoszyjkowy, głóg dwuszyjkowy i głóg pośredni a w arboretach i ogrodach głóg szkarłatny, głóg owłosiony i głóg wielkoowocowy. Warto dodać, iż wyciąg z głogu wzmacnia mięsień sercowy, rozkurcza tętnice wieńcowe, wykazuje działanie przeciwzakrzepowe i działa przeciwmiażdżycowo. Najważniejszym składnikiem głogowych polifenoli są tzw. flawonoidy reprezentowane przede wszystkim przez witeksynę, izowiteksynę, orientynę i apigeninę - w postaci glikozydowych połączeń
 i form dimerycznych.

Dereń biały 'Aurea' to krzew liściasty dorastający do 2 m wysokości o ozdobnych, żółto-złocistych liściach i czerwonych pędach. Kwitnie w maju, kwiaty mają białą barwę, podobnie jak owoce, które pojawiają się w sierpniu. Lubi słoneczne stanowisko, ale toleruje też półcieniste. Najlepiej rośnie na glebie wilgotnej. Jest rośliną odporną na zanieczyszczenia powietrza, dlatego poleca się ją do ogrodów, parków i zieleńców 
w miastach. Ze względu na kolor liści stanowi barwny element

Kruszyna pospolita to gatunek krzewu należący do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae).  W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Inne nazwy: szakłak kruszyna, troszczyna, wilczyna. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy. Gatunek występuje na obszarze od północno-zachodniej Afryki (północna część Maroka, Algierii i Tunezji), poprzez całą Europę, Azję Mniejszą, północną część Syrii, Iraku, Iranu po północną i środkową Azję (Kazachstan, Sinciang).




Tarnina- gęsty ciernisty krzew o wysokości 3 m tworzący  nieprzebyte zarośla dzięki odrostom korzeniowym . Ptaki znajdują w nim idealne miejsce lęgowe , będąc chronione przed drapieżnikami . Rośnie wolno , żyje kilkadziesiąt  lat .Lubi gleby suche i piaszczyste w ekspozycjach dobrze nasłonecznionych . Roślina miododajna . Jej drewno jest twarde
 i wytrzymałe. Owoce tarniny są jadalne , lecz bardzo cierpkie w smaku . Cierpkość znika po pierwszych przymrozkach wtedy nadają się do wyrobów dżemów , likierów , soków.


Borówka bagienna zwyczajowo nazywana także łochynią, łochinią, pijanicą, durnicą – gatunek krzewinki z rodziny wrzosowatych.Krzewinka, chamefit. Kwitnie w maju-czerwcu. Występuje na torfowiskach i bagnach. Często mylnie sądzi się, że owoce borówki bagiennej powodują odurzenie. W rzeczywistości powoduje to pyłek kwiatowy bagna zwyczajnego, które rośnie zazwyczaj obok tej borówki. Jagody borówki bagiennej są smaczne i zawierają witaminy oraz kwasy organiczne.



Siódmaczek leśny– gatunek rośliny należący do rodziny pierwiosnkowatych. W Polsce roślina pospolita na niżuBylina, hemikryptofit. Siedlisko: lasy szpilkowe, jałowe lasy liściaste, torfowiska, polany. Występuje przeważnie na jałowych glebach i kwaśnej leśnej próchnicy (roślina kwasolubna). Przedsłupne lub równoczesne kwiaty kwitną od maja do czerwca. Roślina samopylna.



Gruszyczka okrągłolistna (Pyrola rotundifolia L.) – gatunek byliny z rodziny wrzosowatych. Występuje w całej niemal Europie, w zachodniej i środkowej Azji, 
w Chinach i na Grenlandii. W Polsce dosyć często spotykana na niżu, choć w ostatnich latach obserwuje się szybki zanik stanowisk.Siedlisko: cieniste lasy iglaste
 i liściaste. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Vaccinio-Piceetea.


Konwalia majowa to roślina Europejska pod ochroną. Dorasta do 20cm, rozrasta się przez kłącza, tworząc gęste, dywanowe kolonie. Kwiat osiąga swoją świetność w 2-3 roku od posadzenia. Liście podłużne, eliptyczne, ciemnozielone, jesienią żółte i szybko zanikające osiągają wysokość do 25 centymetrów. Niewielkie, pięknie pachnące, białe, zwieszające się kwiaty w kształcie dzwonków zebrane w luźne kiście. Po przekwitnięciu dość rzadko pojawiają się czerwone jagody, w których znajdują się nasiona rośliny. Polecane odmiany: „Grandiflora” o szczególnie dużych białych kwiatach. „Rosea” 
o kwiatach białofioletowych. „Albostriata” o kredowobiałych kwiatach i pasiastych liściach. Wielu działkowców uwielbia konwalie za ich cudowny zapach roznoszący się po ogrodzie w godzinach popołudniowo wieczornych.


Zawilec gajowy to rodzima bylina, częsta w starych parkach i lasach liściastych, kwitnie w kwietniu, kwiaty duże białe, zamykają się i zwieszają przy pochmurnej pogodzie i wieczorem. Po kwitnieniu część nadziemna zanika. Ze względu na szybkie zasychanie części nadziemnej po kwitnieniu, sadzić tylko wśród innych roślin na przykład funkii. Sadzimy w założeniach naturalistycznych w dużych grupach po 10-20 razem. Liczba roślin na 1 m²-15.



Dziurawiec jest byliną o żółtych kwiatach, sięgającą 30-60 cm wysokości. Ma sztywno wznoszącą się łodygę rozgałęzioną w górnej części rośliny. Liście dziurawca zawierają zbiorniczki z olejkami lotnymi. Mają elipsowaty, zaostrzony kształt i gładkie krawędzie.Ziele występuje prawie w całej Europie. Spotykany jest również w Ameryce Północnej, w zachodniej Azji i Afryce północnej. Dziurawiec jest bardzo popularnym ziołem, nie wymagającym specjalnych warunków glebowych. Rośnie dobrze nawet na ubogich glebach. Występuje często przy przydrożach, w zaroślach, na łąkach i polanach.













poniedziałek, 21 maja 2012

Co należy zrobić by zapobiec niszczeniu lasów ?


- zmniejszyć ilość zanieczyszczeń wydzielanych przez przemysł
- sadzić więcej drzew liściastych bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia;
- rozsądnie prowadzić wyrąb drzew
- w większym stopniu wykorzystywać wtórnie papier i odpady powstałe podczas przeróbki drewna
- zapobiegać pożarom i zaśmiecaniu lasów przez rozsądne i odpowiedzialne zachowanie się
- zrozumieć, że bez lasów nie będzie życia na Ziemi.

Profile glebowe

Najważniejszy i najwyższy poziom genetyczny profilu glebowego ,zwany glebą właściwą lub poziomem eluwialnym , obfituje w próchnicę, lecz zawiera niewiele substancji mineralnych. Ta warstwa ,wypełniona delikatną siatką korzeni  roślin ,stanowi cały ,odrębny ekosystem . Pod nią leży podglebie ,bogate w substancje mineralne ,lecz zarazem ubogie w próchnicę. Głębiej rozciąga się warstwa zwietrzałej skały , a jeszcze głębiej – nietknięta procesami wietrzenia skała macierzysta gleby.

Gleby

Zagrożenia i ochrona lasów

Las to nie tylko skupisko wielu drzew iglastych i liściastych. To także dom wielu stworzeń małych i dużych - ssaków, płazów, owadów, czy ptaków. Las zapewnia im zarówno pożywienie, jak również schronienie. Lasy odgrywają znaczącą rolę w naszym świecie, gromadzą nadmiar wody, dzięki czemu chronią przed powodziami, produkują życiodajny tlen – jedna sosna potrafi wyprodukować tlen potrzebny do życia aż trzech osób, dostarczają ludziom drewno niezbędne przede wszystkim do celów budowlanych, ponadto z drewna wyrabia się również papier, jednak ze względu na zbyt duże zapotrzebowanie ostatnimi laty coraz częściej wykorzystuje się makulaturę. Lasy dostarczają także owoców ( głównie jagody, jeżyny i maliny) oraz grzybów. Lasy są również bardzo atrakcyjnym miejscem na relaks i odpoczynek – dostarczają świeżego powietrza, ciszy i spokoju, działają bardzo pozytywnie na nasze organizmy. W każdym prawie lesie istnieje wiele ścieżek, po których spacerują setki osób. Skoro więc lasy dają ludziom tyle dobrego i chronią nas przed wieloma zagrożeniami, to konieczne jest, abyśmy i my zrobili coś dla lasów. Od dawna jednak wiadomo, że człowiek ma ogromną siłę niszczycielską i to on w dużym stopniu zagraża lasom. Dlatego też warto się przez chwilę zastanowić i zacząć od samego siebie. Przede wszystkim czego nie należy robić w lesie - nie hałasować, nie śmiecić, nie niszczyć drzew i krzewów, nie urządzać nielegalnych polowań na zwierzynę leśną. Ludzie wycinają dużą część lasów na swoje potrzeby, dlatego też koniecznie jest zalesianie znacznych obszarów, aby spełnić potrzeby przemysłu drzewnego. Większość drzew iglastych rośnie bardzo szybko, lecz niestety są one mniej odporne na zanieczyszczenia powietrza. Dlatego też coraz częściej sadzi się drzewa liściaste zamiast popularnej sosny. Jednak nie tylko działania człowieka narażają lasy na niebezpieczeństwo. Przykładem mogą być pożary wywołane przez suszę. Bardzo trudno jest ugasić taki pożar, staje się on kataklizmem, gdy wymknie się spod kontroli. Giną wówczas rośliny i zwierzęta leśne, czasami nawet ludzie, próbujący ugasić ogień, bądź ci, którzy mieszkali blisko miejsca, gdzie wybuchł pożar. Silne wiatry także nie sprzyjają lasom, często skutki huraganów w lesie bywają bardzo dotkliwe. Ogromną rolę w ochronie lasów odgrywają leśnicy, to oni chronią i dbają o lasy, zapewniają odpowiednią opiekę chronionym gatunkom drzew oraz zwierząt. Szczególnej ochronie podlegają stare drzewa, nie tylko w lasach, ale również w miastach, gdzie ich istnienie jest bardziej zagrożone. Lasy można chronić tworząc parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe. Jednak mimo wszystko nie będą one w pełni wolne od zanieczyszczeń powietrza pochodzących z zakładów przemysłowych. Ważne jest, aby zapewnić różnorodność gatunkową lasów, czyli zadbać o to, aby w lesie występowały różne gatunki drzew. Las, mimo starań ludzi, najlepiej obroni się sam pod warunkiem, że damy mu szansę utrzymując go w dobrej kondycji i stanie bardzo zbliżonym do naturalnego.

Systematyka lasów

W zależności od przyjętych kryteriów lasy można dzielić na różne sposoby, np. biorąc pod uwagę klimat i strefowy układ roślinności, w bardzo skrótowy sposób lasy można podzielić na:

    • lasy strefy równikowej,
    • lasy strefy podrównikowej,
    • lasy suchej strefy zwrotnikowej,
    • lasy strefy podzwrotnikowej,
    • lasy strefy umiarkowanej.
      Ze względu na ich skład i przynależność geograficzną można wyróżnić:
      • lasy iglaste,
      • lasy liściaste,
      • lasy mieszane.
      Z uwagi na zagospodarowanie lasów można zróżnicować je na:
      • lasy ochronne,
      • lasy gospodarcze,
      • lasy odroślowe.

      niedziela, 20 maja 2012

      Piętra lasu


      KORONY  
      Najwyższą warstwę tworzą korony różnych gatunków drzew liściastych i iglastych.


      PODSZYT  
      Pod warstwą drzew rosną krzewy i młode drzewa.


      RUNO LEŚNE 
      Tworzy je warstwa roślin zielnych, mchów i porostów.


      ŚCIÓŁKA 
      Jest warstwą ochronną gleby, którą tworzą opadłe liście, pnie, kawałki kory.



      środa, 16 maja 2012

      Funkcje lasów


      Las przyczynił się w znacznym stopniu do osiągnięcia istniejącego poziomu życia w cywilizowanym świecie. Jego funkcje zmieniały się w czasie, ale zawsze były bardzo ważne dla rozwoju materialnego i kulturalnego społeczeństwa. Przez pojęcie funkcji rozumie się wszystkie materialne i niematerialne wartości użytkowe produktów, usług i korzyści dostarczanych przez las. 

      Wyodrębnia się funkcje:

      - gospodarcze
      - pośrednio - gospodarcze 
      - pozagospodarcze

      Przez pojęcie gospodarcze rozumie się wszystkie użyteczności dostarczane przez las, które są związane z produkcją drewna i użytków ubocznych (zwierzyna łowna, kora, jagody, zioła, grzyby itp.) Gospodarcze funkcje lasu nazywa się często funkcjami materialnymi, produkcyjnymi, surowcowymi jak i ekonomicznymi.
      Jako najważniejsze pośród gospodarczych wymienia się: funkcje majątkowe, funkcje surowcowe, funkcje dochodowe, funkcje miejsca pracy, funkcje rekultywacji i rezerwy powierzchni oraz szczególne funkcje gospodarcze lasu.

      Pojęciem pośrednio - gospodarczych funkcji lasu obejmuje się te rodzaje użyteczności, które wynikają z korzystnego oddziaływania lasu na środowisko przyrodnicze oraz na warunki życia społeczeństwa, które zamieszkuje dany teren. Ta funkcja nazywana jest również funkcją: pośrednio - produkcyjną, ochronną, społeczną jak i socjalną.Jako najważniejsze z tej funkcji są: funkcje ochronne przed negatywnymi skutkami cywilizacji przemysłowej, funkcje regulatora gospodarki wodnej, funkcje ochrony przed klęskami żywiołowymi


      Przez pojęcie funkcji pozagospodarczych rozumiemy takie użytkowanie terenów leśnych, które jest ważne dla społeczeństwa ale nie przynosi dochodów ze sprzedaży produktów leśnych. Należy tu zaliczyć funkcje ochrony przyrody. Las jest ostoją dla życia roślin i zwierząt. Zachowanie niezmienionych terenów leśnych w postaci parków narodowych i rezerwatów umożliwia badania fauny i flory przez naukowców. W Polsce utworzono kilkanaście parków narodowych o powierzchni około 0,5% kraju. Lasy stanowią 70% powierzchni kraju. Dla porównania w USA parki stanowią 3,4% kraju.



      ciąg dalszy na temat lasów...


      Jak wiecie lasy dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, są siedliskiem życia dzikich zwierząt - są to ich funkcje produkcyjne. Poza tym lasy pełnią ważne funkcje pozaprodukcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem. Dzisiaj w naszych lasach przeważają lasy iglaste (ok. 78%).Lasy zachowały się w górach, na pojezierzach i w Polsce Zachodniej. Przeważają lasy o powierzchni mniej niż 25 ha. Dużych kompleksów leśnych stanowiących fragmenty dawnych puszcz jest zaledwie 50. W Polsce wyróżnia się 5 zasadniczych typów lasów: bory, grądy, łęgi, olsy i lasy górskie. Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł drzewny przetwarza i uszlachetnia drewno, wytwarzając z niego wiele wyrobów. Pozyskiwanie drewna zależy od jego wieku. Drzewa w wieku 40 lat uznawane są jako rębne. Aby lasy spełniały swe funkcje muszą być zdrowe. Stan zdrowotny lasów zależy od odporności gatunkowej drzew. Większość naszych lasów to lasy jednogatunkowe. Są one biologicznie mniej odporne od lasów wielogatunkowych. Na obecny stan lasów wpływają czynniki abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne. Wzajemne ich oddziaływanie, w niesprzyjajacych warunkach, powoduje wytworzenie łańcucha procesów destrukcyjnych. Tylko ok. 10% drzew w naszych lasach jest nieuszkodzonych, pozostałe to słabszy lub średni stopień uszkodzenia. Najbardziej zniszczone są lasy na obszarach wysokiego uprzemysłowienia oraz tam, gdzie docierają zanieczyszczenia przenoszone w atmosferze. Takim obszarem są Sudety, gdzie została zniszczona jodła głównie przez płyty pochodzące z elektrowni w Turoszowie oraz transgraniczne zanieczyszczenia przenoszone wiatrem z Niemiec, Czech. W Polsce występują różne prawne formy ochrony przyrody. Najbardziej chronionymi zespołami są parki narodowe. W 1998 r. w 22 parkach narodowych, których łączna powierzchnia wynosiła ok.307 tys. ha chroniono ok. 191 tys. ha lasów. Rezerwatów leśnych było 639 o powierzchni 48 tys. ha.

      Co to jest las?

      Las jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Jest to jeden 
      z odnawialnych zasobów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinność, swoista dla danego regionu biogeograficznego i wyróżniająca się wybitnym ilościowym udziałem drzew rosnących zwarcie, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami. Proces lasotwórczy może przebiegać samorzutnie lub przy współdziałaniu człowieka, tj. stosowanych przez niego zabiegów gospodarczych. W warunkach naturalnych polega on na przemianach szaty roślinnej, świata zwierzęcego i siedliska, sprzężonych ze sobą i uzależnionych od środowiska przyrodniczego, w konsekwencji dochodzi do ukształtowania się odpowiednio zorganizowanych i scalonych ekosystemów leśnych. Przemiany te mają zatem charakter sukcesji ekologicznej 
      i prowadzą do stopniowego opanowywania terenu bezleśnego przez las oraz do przekształcania się przejściowych form lasu w bardziej trwałe. W stadium rozwojowym, odpowiadającym w danych warunkach - klimatowi, las osiąga zwykle najokazalszą postać ze stosunkowo najwyższym stopniem wewnętrznego scalenia i względnego zrównoważenia. Wraz z postępem procesu lasotwórczego dokonują się też odpowiednie zmiany zarówno w biologicznej, jak 
      i gospodarczej produktywności lasu. Za las uważa się obszar porośnięty drzewami 
      o powierzchni większej niż 0,10 ha.